De bekende Haagse crimineel Piet S. (68) zal niet langer onder speciale strenge beveiligingsmaatregelen worden gedetineerd. Het gerechtshof in Den Haag heeft in hoger beroep bepaald dat Piet S. niet langer op de zogeheten GVM-lijst mag staan. Eerder bepaalde de rechter in kort geding, dat S. aanspande, dat er risico’s zijn die plaatsing op de GVM-lijst rechtvaardigen. Maar S. moet nu naar een gewoon regime.

Door @Wim van de Pol

Piet S. is in 2020 gearresteerd en in 2023 door de rechtbank veroordeeld tot 17 jaar cel, voor het leiden van een criminele organisatie die drugs produceerde en verhandelde, witwaste en geweld gebruikte. Zijn hoger beroep loopt op dit moment nog.

In 2021 werd hij door de selectiefunctionaris van het ministerie van Justitie en na overleg van een landelijke commissie op de lijst geplaatst van gedetineerden met een hoog vlucht en/of maatschappelijk risico. Niet in de hoogste categorie (‘extreem’) maar in de categorie ‘hoog’. Dat betekent in zijn geval onder meer dat hij alleen bezoek onder toezicht kan hebben, wordt afgeluisterd bij bezoek, zeer weinig tijd heeft om te telefoneren en dat al zijn post wordt geïnspecteerd. Ook kan hij enkel in een klein aantal zeer streng beveiligde penitentiaire inrichtingen worden opgesloten.

Anonieme informatie

Op basis van anonieme informatie concludeerde de selectiecommissie namens de minister dat het risico hoog was dat Piet S. tijdens een transport zou worden bevrijd. Later kwam daar bij dat er het risico was dat hij betrokken zou raken bij een liquidatie (van hem of van een ander) en bedreiging.

Sinds 2021 is elke zes maanden de positie op de GVM-lijst verlengd.

S.’s advocaat Esther Blok had in kort geding en bij het gerechtshof betoogd dat er over de detentie van S. geen enkele klacht is, en dat de rapporten over zijn gedrag positief zijn. De binnengekomen informatie is volgens haar en S. onbetrouwbaar en bovendien weinig concreet.

Veel geld

De Staat stelde dat S. veel geld heeft en contacten heeft in Zuid-Amerika, waar hij naar toe zou kunnen vluchten.

Het hof vindt daarvan dat dit op zich geen argument voor plaatsing op de GVM-lijst is. Dan zouden alle vermeende leiders van criminele organisaties wel door vluchtgevaar op de GVM-lijst kunnen komen, vindt het hof.

Uitleg

Justitie mag volgens het gerechtshof wel gebruik maken van “zachte” (anonieme) informatie. Maar volgens het hof schrijft de wetgeving ook voor dat de Staat dan zoveel mogelijk uitleg hierbij geeft. En die ontbreekt volledig, aldus het hof. Het hof wil het besluit van de selectiefunctionaris kunnen toetsen en dat is onmogelijk.

Bovendien is er na 2021 geen nieuwe informatie meer binnengekomen die de oorspronkelijke informatie bevestigt, en evenmin ander signalen.

Het hof vindt dat op dit moment de plaatsing van Piet S. op de GVM-lijst ‘onrechtmatig’ is. Ook een afschalen naar de categorie ‘verhoogd’ vindt het hof niet aan de orde.

Dat betekent dat Piet S. naar een normaal regime zal moeten worden geplaatst.