Belde beroepscrimineel Mink Kok met een Sky-telefoon over cocaïnehandel? Of kon Kok dat helemaal niet zijn geweest omdat die persoon in Amsterdam zat en Kok toen in Libanon? Het Haagse gerechtshof heeft een belangrijke principiële vraag over de weging van bewijs van Sky ECC-chats op het bord. Uit het dossier van Kok blijkt namelijk dat een Sky-account aan drie verschillende telefoontoestellen was gekoppeld.

(Beeld: JBMedia)

Door @Wim van de Pol

Kok (62) kreeg vorig jaar van de rechtbank zes jaar cel voor een transport van 400 kilo cocaïne dat in Duitsland werd gevonden, en voor het opzetten van cocaïnelab. Bewijs hiervoor lag uitsluitend in een verzameling chats die zijn verstuurd met een bepaald account van Sky ECC, de encryptiedienst die politiediensten vanaf 2019 met toenemende succes hebben geprobeerd te hacken.

Niet verrassend

Kok ontkent simpelweg gebruiker van het bewuste Sky ECC-account te zijn geweest. Niet verrassend, dat doen de meeste criminelen in dit soort gevallen.

Maar hier schuilt een ingewikkelde kwestie achter, waar de rechtbank nog overheen stapte. Door nieuwe informatie over de Sky-hack heeft het gerechtshof nu meer kwesties op te lossen.

Beiroet

De chats die Mink Kok zou hebben verstuurd dateren van 2020. Er zijn aanwijzingen dat Kok toen in Libanon was, als hij bepaalde chats inderdaad schreef. Zo doet hij aan iemand verslag direct na de grote explosie in zijn woonplaats Beiroet (Libanon) in 2020. De detonatie was op een moment dat hij niet ver daarvan in een auto reed. In een gepubliceerd interview van die dag verhaalt hij in bijna dezelfde frases over de gebeurtenissen.

Maar er zijn ook (belastende) chats waaruit blijkt dat de persoon die ze schrijft in Amsterdam is.

Kok bestrijdt dat hij die chats heeft verstuurd. Het kan gewoon niet, omdat hij op die momenten in Libanon was.

Probleem

Hier ligt een probleem.

Want het Sky-account dat Kok zou hebben gebruikt was in de bestanden van de politie gekoppeld aan drie verschillende telefoons. Telefoons die zijn geïdentificeerd met drie verschillende zogeheten IMEI-nummers. Hebben er dan misschien verschillende Sky-gebruikers met hetzelfde account – maar met een ander toestel – berichten verstuurd?

In het hoger beroep heeft advocaat Mark Teurlings hier nadere vragen over gesteld. Er ligt een ingewikkeld rapport van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) waaruit volgens het Openbaar Ministerie blijkt dat een Sky-account alleen door een ‘menselijke’ invoerfout gekoppeld kan zijn aan een ander IMEI-nummer.

Maar, dat komt volgens het Openbaar Ministerie slechts in 1% van de gevallen voor. De chats zijn echt verstuurd van één enkele telefoon, houdt de advocaat-generaal vol.

Deskundige

Advocaat Mark Teurlings legde dinsdag aan het gerechtshof uit dat het rapport zijns inziens niet verklaart waarom er vele tientallen chats in het dossier zijn die aan verschillende telefoons zijn gekoppeld. Hij wil daarover een deskundige als getuige laten horen.

Een deskundige zou moeten kunnen verklaren of het mogelijk was dat gebruikers van Sky ECC een account konden overzetten naar een nieuw toestel (dus met een ander IMEI-nummer), bijvoorbeeld in geval van verlies of schade.

Access Point Name

Teurlings wil ook controleren waar de drie toestellen zich hebben bevonden tussen april en oktober 2020. Hij wil daarom dat het Openbaar Ministerie de historische verkeersgegevens van de drie IMEI-nummers (telefoontoestellen) aan het gerechtshof laat zien.

Nog interessanter zijn in dit geval de zogeheten APN-gegevens van de bewuste chatgesprekken, ook die wil Teurlings inzien.

Met de APN-data (Access Point Name) is eenvoudig te zien met welk mobiel netwerk de Sky-telefoon verbonden was op het moment van een chatgesprek.

Chat X-systeem

Die gegevens zouden voor het Openbaar Ministerie niet al te moeilijk te achterhalen moeten zijn.

Uit een aantal Nederlandse en buitenlandse strafzaken is namelijk gebleken dat zowel Europol als de Nederlandse recherche beschikt over een programma waarmee in alle honderden miljoenen leesbaar gemaakte chats van zowel EncroChat als Sky ECC kan worden gezocht. In dit zogeheten Chat X-systeem dat bij iedere chat de APN vermeld, compleet met een vlaggetje van het land waar de gebruiker zich bevond.

Zo zou het gerechtshof makkelijk kunnen bepalen waar de gebruiker die volgens het Openbaar Ministerie Mink Kok zou zijn zich heeft bevonden. En in welk land de drie toestellen die aan het Sky-account gekoppeld zijn gebruikt.

Teurlings wil ook enkele rechercheurs die processen-verbaal over de IMEI-nummers hebben geschreven laten horen als getuige.

Het Openbaar Ministerie vindt dat voldoende duidelijk is dat Kok de persoon is geweest die de berichten heeft verstuurd en dat het NFI-rapport hierover al definitief uitsluitsel geeft.

“Coffee”

Een andere kwestie die het gerechtshof zal gaan bestuderen is de vraag of het begin van het onderzoek op Mink Kok wel naar waarheid is opgeschreven door het Openbaar Ministerie.

De advocaat-generaal herhaalde maandag bij het gerechtshof dat pas op 18 januari 2022 de huidige strafzaak tegen Kok is gestart. Voor die tijd was Kok geen verdachte.

Er liep wel vanaf 2020 een onderzoek (“Coffee”) naar chats van (anonieme) Sky-gebruikers die kennelijk strafbare feiten pleegden. Daarin kwam het Sky-account van Kok naar boven.

Niet 2022 maar 2020

Maar Mark Teurlings zegt dat vaststaat dat Kok al veel eerder verdachte was. Hij wees het gerechtshof erop dat in het genoemde onderzoek “Coffee” in een proces-verbaal van 15 oktober 2020 geschreven staat dat Kok verdachte is: ‘In het opsporingsonderzoek contra de verdachte Robert Mink Kok’, is gebleken dat die zich mogelijk bezighoudt met drugshandel.

Teurlings: ‘Nu duidelijk is dat cliënt niet in 2022, maar al in 2020 verdachte was moeten we weten waarom. Want als er geen sprake was van een redelijke verdenking had dit onderzoek niet mogen plaats vinden, dan is de start van het onderzoek onrechtmatig.’

In dat geval kan het leiden tot bewijsuitsluiting, de Sky-chats mogen dan niet worden gebruikt.

Teurlings wil dat het gerechtshof over het begin van het onderzoek een aantal Amsterdamse rechercheurs van de politie laat horen.

Het gerechtshof heeft inmiddels laten weten enige tijd over de verzoeken van Teurlings te zullen gaan nadenken.

Zie ook:

Mink Kok mag zes maanden niet spreken over IRT-affaire (VIDEO)

OM wil Mink Kok ook vervolgen voor wapens in Libanon

Advocaten ontkennen link Najim Z. met Ridouan Taghi (UPDATE3)

Aangifte tegen lekkende politie om artikelen Mink Kok en Najim Z.