De politie constateert een toename van het aantal levensgevaarlijke situaties rond drugslabs en in de directe omgeving ervan. In een halfjaar tijd staat de teller al op 13 ernstige incidenten, waarbij tien doden en vijf gewonden vielen. Politiechef Woelders: ‘Je zal maar boven zo’n kelderbox wonen.’

Beeld: het in mei van dit jaar uitgebrande lab waar speed werd geproduceerd, in Zevenbergschen Hoek (foto politie)

Zorgwekkend

Explosies in woningen, uitgebrande boerderijen en schuren, de vondst van gevaarlijke chemicaliën onder een flatgebouw. Een zorgwekkende ontwikkeling, vindt Willem Woelders, landelijk portefeuillehouder drugs. Dat laat hij weten op de website van de politie: ‘De risico’s die criminelen nemen bij de productie van drugs hebben directe, vergaande gevolgen voor omwonenden. Hun veiligheid is in het geding.’

Ontmanteling

Hoewel de politie bij alle incidenten uitgaat van een verband tussen de explosie en de aanwezigheid van een drugslab, moet onderzoek in enkele gevallen nog zekerheid bieden. Een felle brand legde in mei een houten schuur in het Brabantse Zevenbergschen Hoek in de as. In de puinhopen trof de politie een amfetamine-lab aan. Ook werden er grote hoeveelheden grondstoffen voor synthetische drugs aangetroffen.

Incidenten

In de eerste helft van 2024 telde de politie al dertien incidenten. ‘Vijf keer brand, vier keer een explosie, twee keer werden zeer brandbare of explosiegevaarlijke chemicaliën gevonden en twee keer was er een situatie met giftige dampen’, somt portefeuillehouder Willem Woelders op. ‘Met tien doden en vijf gewonden tot gevolg. Dat zijn zorgwekkende cijfers.

Woonwijk

Het gaat al lang niet meer alleen om afgelegen schuren zoals in Zevenbergschen Hoek, waarschuwt de portefeuillehouder. ‘Er waren dit jaar ook ontploffingen in woonwijken. Zelfs portiekwoningen worden tegenwoordig gebruikt als drugslab.’

In Nijmegen troffen politiemensen honderden liters gevaarlijke chemicaliën aan in een kelderbox van een flatgebouw met vier verdiepingen. Woelders: ‘Criminelen deinzen echt nergens voor terug en omwonenden lopen daardoor gevaar. Je zal maar boven zo’n kelderbox wonen.’

Verdachte signalen

Drugslabs duiken overal in Nederland op. ‘Eerst zagen we ze vooral in het zuiden van het land, de laatste jaren doemen ze ook op in het oosten en noorden’, vertelt Woelders. ‘En in de grote steden zoals Nijmegen en Rotterdam.’

Daar schuilt een groot gevaar in voor omwonenden, stelt hij. ‘Daarom hameren we er bij het publiek op om verdachte signalen te blijven melden: chemische geuren, afgeplakte ramen en deuren, verdachte personen die op vreemde tijden rondrijden met busjes et cetera.’

De recherche kan niet alle tips opvolgen, erkent Woelders. ‘De politie staat op alle vlakken fors onder druk. Maar als de veiligheid van bewoners in het geding is, moeten we handelen. Daarbij zijn de procedures voor wijkagenten en collega’s in de noodhulp helder: niet naar binnen gaan, afzetten en experts erbij halen.’

Georganiseerd

Deze problematiek is onderdeel van zware, georganiseerde criminaliteit met alle uitwassen die erbij horen’, benadrukt Woelders. Men wil vooral geld verdienen. Mensen worden afgeperst, bedreigd en geliquideerd.’

Woelders noemt het een toonbeeld van ondermijning. Hij stelt dat het melden van signalen die op drugslabs kunnen duiden helpt om dit soort zware criminaliteit terug te dringen. ‘Dat kan ook anoniem, via Meld Misdaad Anoniem.’

Herkenbaar

Een drugslab is vaak goed afgeschermd met geblindeerde of afgeplakte ramen en deuren, geeft de politie aan. Drugslabs hebben vaak grote toegangsdeuren waar bestelbussen door naar binnen kunnen rijden. Zo zie je niet dat er jerrycans, ketels of vaten in- en uitgeladen worden. Om te voorkomen dat het buiten ook naar chemische stoffe ruikt, zijn kieren van ongebruikte ramen en deuren vaak afgedicht, bijvoorbeeld met purschuim. Ook rijden er mensen en busjes rond op vreemde tijdstippen, laat de politie weten.