Staatssecretaris Fred Teeven van Justitie heeft in één klap in alle Nederlandse gevangenissen en huizen van bewaring het regime veranderd. Hierdoor moeten gedetineerden langer achter de deur. Teeven ontwijkt hiermee een uitspraak van de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) die onlangs bepaalde dat de gevangenis van Norgerhaven in Veenhuizen ten onrechte gedetineerden langer insluit.

Door @Wim van de Pol

17.00

In de inrichtingen bestaan het regime van "algemene gemeenschap" en "beperkte gemeenschap" naast elkaar. Algemene gemeenschap houdt in dat gevangenen gedurende de dag vaak vrij zijn om te bewegen op de luchtplaats of op de eenheid, bijvoorbeeld om samen te koken. In de praktijk gaan ze dan pas na 17.00 naar hun cel achter de deur. Beperkte gemeenschap houdt in dat gedetineerden alleen voor speciale activiteiten als arbeid of schoonmaken uit hun cel mogen.

Bezuiniging

De gevangenis Norgerhaven in Veenhuizen bestaat voor een groot deel uit oude gebouwen, die zijn ontwikkeld rond 1900. De cellen in die gebouwen zijn wettelijk te klein. Als compensatie kregen gedetineerden daar de kans om bijna de hele dag op de luchtplaats te zijn. Die maatregel werd echter teruggedraaid en de gedetineerden zitten daar nu vrijwel de gehele achter de deur. Volgens advocaat Judith Serrarens hangt die maatregel samen met het nieuwe systeem van promoveren en degraderen waarbij gevangenen een beter regime moeten verdienen: 'Maar anderzijds is het puur een bezuiniging.'

Zelfde dag

De RSJ heeft onlangs bepaald dat de maatregel onrechtmatig was omdat de gedetineerden in Norgerhaven een regime hebben van algemene gemeenschap. Dezelfde dag heeft staatssecretaris Teeven in reactie in alle Nederlandse inrichtingen het regime van beperkte gemeenschap ingevoerd middels een formele maatregel door de bestemming van alle inrichtingen te veranderen.

Ondemocratisch

Gedetineerden in onder meer Norgerhaven en Krimpen aan den IJssel hebben hier hiertegen opnieuw klachten ingediend bij de RSJ. Serrarens zegt: 'Als gedetineerden zijn geselecteerd voor algemene gemeenschap dan hebben ze daar ook recht op. En in de memorie van toelichting bij de wet staat bovendien dat veroordeelden zo veel mogelijk in algemene gemeenschap in de gevangenis moeten verblijven. De uitzondering kan eigenlijk alleen worden gemaakt als ze niet groepsgeschikt zijn. De maatregel van Teeven gaat dus in tegen de geest van wet. Ik vind het ook on-democratisch om dit zo buiten de Tweede Kamer om te regelen.'