Nederlandse inlichtingendiensten AIVD en MIVD hebben sinds het begin van deze eeuw zoveel mogelijk mobiele gesprekken proberen op te slaan om deze vervolgens op steekwoorden te onderzoeken. Dat hebben bronnen tegenover De Telegraaf gezegd. 'Het mobiele telefoonverkeer tracht men zo veel mogelijk af te vangen', zei een bron volgens de krant.

Door Wim van de Pol

De bronnen stellen dat de leiding van de inlichtingendiensten prioriteit wilde geven aan het onderscheppen van mobiele telefonie. Anderen wilden veel meer aandacht aan internet-tappen geven.

'De leiding riep toen: we moeten het niet op internet zoeken, maar massaal al het mobiele verkeer blijven opslaan en daarin op steekwoorden zoeken', aldus een bron.

Afvangen

Het gaat hierbij om onderscheppen van verkeer "uit de lucht" en niet om tappen via de centrales. Ook dat doen de inlichtingendiensten, met toestemming van de ministers van Binnenlandse Zaken of Defensie. De AIVD en de MIVD werken nauw samen voor het onderscheppen en bestuderen van communicatie en computerdata in de projectgroep Symbolon en de Nationale Sigint Organisatie (NSO).

Zoveel mogelijk verkeer van communicatiesatellieten, radioverkeer, internetverkeer en telefonie worden in bulk in databanken opgeslagen. 

Internet tappen

SP-Kamerlid Van Raak spreekt over een geheime aanbesteding, uitgeschreven door de NSO, om permanent de Amsterdam Internet Exchange (AMS-IX) af te tappen; AMS-IX is het op één na grootste internetknooppunt ter wereld. Dat zou een schandaal zijn omdat daarmee alle internetverkeer van de Nederlanders zou worden afgetapt.

Als dat waar is, is het een schandaal dat verantwoordelijk minister Plasterk (Binnenlandse Zaken) nog verder in de problemen brengt. De bedrijven NICE Systems en Accenture zouden via Nederlandse dochterondernemingen de opdracht hebben binnengehaald.

Israëlisch bedrijf

Van Raak zegt te beschikken over de 'briefing die bedrijven kregen die serieuze interesse toonden voor deze aanbesteding'. Van Raak heeft hier kamervragen over gesteld.

NICE Systems heft nauwe banden met de Israëlische inlichtingenwereld.

AMS-IX ontkent

AMS-IX ontkent dat er getapt wordt. 'De Nederlandse politie heeft wel een poort op AMS-IX van een kleine capaciteit die zij alleen inzet om internetverkeer van individuen en/of organisaties te ontvangen dat op last van justitie wordt afgetapt. De politie krijgt dus niet het totale verkeer', aldus het bedrijf

In zijn laatste jaarverslag erkende de AIVD dat het bulkdata verzamelt ten behoeve van analyse. De geheime dienst heeft een eigen systeem ontwikkeld waarin data ’zeer snel’ doorzoekbaar kan worden gemaakt. Het systeem is opgezet voor het verwerken van onderschepte satellietcommunicatie, maar 'kan ook gebruikt worden om grote hoeveelheden data snel op te slaan en doorzoekbaar te maken'. Niet alleen teksten, maar ook gesproken woorden kunnen worden herkend en doorzocht.

De Nederlandse wet biedt ruimte om data in bulk op te vangen en op te slaan. Daarin mag ook door inlichtingendiensten worden gezocht. Maar de voorwaarden zijn niet nauwkeurig beschreven, ook over toezicht is niets vastgelegd.